Deze les is gemaakt door Marijke Wessel, Kunstbreak. Met als bron het boek Portretschilderen in olieverf van Liesbeth van Keulen
Het verschil in TOONWAARDEN bepaalt de ruimtelijkheid van de vorm.
WAT LEER JE IN DEZE LES?
- Wat is het verschil tussen toonwaarde en kleur
- Toonwaarde trap maken en gebruiken
- Onderscheiden en toepassen van verschillende toonwaardenom een optimale ruimtelijke schildering te maken.
WAT IS TOONWAARDE NU EIGENLIJK?
Het bepalen van de toonwaarde van een voorwerp/ vorm is van groot belang als je een vorm ruimtelijk wil laten lijken. Toonwaarde is iets anders dan kleur. Toonwaarde is namelijk het verschil tussen licht en donker.
Tip om toonwaarden beter van elkaar te kunnen onderscheiden; kijk door je oogharen (knijp je ogen half dicht dan zie je de verschillen tussen licht en donker duidelijker).
WAT HEB JE NODIG
- Potlood / houtskool
- Stevig schilder papier minmaal A4 formaat ( kan ook een stuk karton van en doos zijn hoor)
- Acrylverf; ultramarijn, gebrande omber en titaan wit
- Penselen , waterpot en een oude doek ( eventueel ook een paletmesje om te mengen)
Stap 1: maak een toonwaarde trap
Meng een beetje ultramarijn en een beetje gebrande omber tot een neutraal zwart (dit zelf gemengde zwart is warmer van kleur dan het ‘standaard“ ivoorzwart).
Let er bij het mengen op dat de kleur dus niet meer bruin oogt, maar ook niet meer blauw.
Pak een vel papier en teken daar 5 vakken van b.v. 10-4 cm op. In het meest linkse vak schilder je titaan wit in het meest rechtse vak je zelf gemengde zwart.
Meng nu de middelste toon door een kleur van titaanwit en “zwart” te mengen die voor je gevoel even ver van het wit als van het zwart af staat. Schilder deze in het middelste vak. Meng dan voor vak 2 de middelste toon met titaan wit tot een mooie tussenliggend grijs. Zo ook voor vak 4; meng daarvoor de middentoon uit vak 3 met je zwart zodat ook daar een mooie tussen toon grijs komt te staan. Nu heb je 5 toonwaarden grijs!
Tip zorg ervoor dat je van alle 5 de kleuren grijs ook nog een voorraadje op je palet hebt liggen, waarmee je straks kunt gaan schilderen!
Knip de 5 geschilderde rechthoekige vlakjes eventueel uit maak aan beide zijde een gaatje met een perforator en stapel ze in volgorde op elkaar tot een waaier. Dit hulpmiddel kan je nog vaker te pas komen. Dus bewaar het goed en schrijf de gebruikte kleuren op de achterzijde.
STAP 2: Maak een “grauwschildering”of te wel een “witje”
Grauwschilderingen bestonden al in de klassieke oudheid…. Middels een “grauwschildering” of “een witje” werd in de schilderkunst geprobeerd om een sculptuur of een reliëf in steen, hout of brons te imiteren!
Deze foto is onze inspiratiebron. Deze relatief eenvoudige vorm gaan we ruimtelijk schilderen.
Teken de vorm eerst met een potlood. Hoeft niet te precies maar doe dit bij benadering
Geef dan ook de schaduwkanten een klein beetje aan door arcering
STAP 3: Aan de slag met de verf
Bepaal waar de vorm het donkerst is….. en begin deze vlakken met je zwart in te schilderen en dan steeds een toon lichter tot dat je bij het lichtste deel bent.
Zorg ervoor dat je de toonwaarde vrij snel schilderd en maak je in eerste instantie nog niet druk om mooie overgangen. Als je de tonen te snel in elkaar wil laten overlopen raak je de weg kwijt want dan ontstaan er teveel tussen tonen. Juist het denken in 5 tonen maakt het werk sterker.
Als je snel genoeg werkt kun je de randen tussen de verschillende grijstonen later toch nog wel een beetje in elkaar vegen. Lukt dat niet meer meng zet dan beide kleurvlakken even opnieuw aan met een klein beetje nieuwe verf en aai/ haal er dan een schoon penseeltje over. Zo veeg je de randen van de toonwaarden een beetje in elkaar, zonder dat je er één kleurvlak van maakt.
Hou er rekening mee dat de toonwaarden echt best ver uit elkaar moeten liggen wil je een optimaal effect krijgen.
Het werk is half af. Maar nu al is te zien hoe ruimtelijk de vorm wordt.
En nu jij ! succes!
Volgende week volgt een vervolgopdracht. Voor die opdracht heb je ook de toonwaarde waaier nodig en is het handig om alvast een zwart/wit portret foto uit de oude doos op te zoeken. Kopiër de foto tot A4-formaat (let hierbij op de vlakverdeling). En dan ben je er klaar voor.
